جوانه زائی یکی از مهمترین خواص در فرایند انجماد مذاب درریخته گری میباشد که جهت توجیه و کنترل آن صدها جلد کتابو مقاله به رشته تحریر درآمده است . جهت بهبود خواص قطعات ریختگی ( خواص مکانیکی، فیزیکی ) ریخته گری، روشهای مختلفی وجود دارد.
یکی از متداولترین آنها اضافه نمودن جوانه زا به مذاب است که در آن می توان خواص قطعه ریختگی را با افزودن مقدار جزیی از عناصر معین افزایش داد.
معمولا این عناصر را در آخرین مرحله تهیه مذاب و قبل از ریختن مذاب به داخل قالب، اضافه می کنند. مواد فوق سبب ریز شدن دانه ها در ساختار میکروسکوپی قطعه می شود. همچنین موجب تولید فازهایی می شود که در حالت عادی در اثر انجماد مذاب تشکیل نمی شوند. ریز دانه شدن یا ایجاد فازهای جدید سبب افزایش خواص فیزیکی، مکانیکی و ریخته گری قطعات ریختگی می شود. به کلیه مواد ی که موجب این خاصیت گردند جوانه زا می گویند. خواص مکانیکی و استحکام تمام فلزات و آلیاژها به دانه بندی و ساختار آنها بستگی دارد. به هنگام ریخته گری و انجماد، حضور جوانه زا ها باعث می شود تا انجماد از نقاط زیادی (جوانه زا ها) شروع شده و ساختار بصورت دانه ریز حاصل شود. در این صورت خواص مکانیکی از جمله استحکام تسلیم و نهایی، سختی، تافنس یا چقرمگی شکست و همچنین انعطاف پذیری افزایش یابد. مؤثر بودن یک جوانه زا توسط توانایی جوانه زنی در قدرت ماندگاری اثرات آن در طول فاصله زمانی بین تلقیح و تکمیل انجماد یوتکتیک بوده و اندازه گیری می شود
جوانه زا های مورد استفاده در چدن خاکستری
انواع جوانه زاهایی که در چدن های خاکستری مورد استفاده قرار می گیرند اغلب از آلیاژ پایه فروسیلیسیم به همراه عناصر آلیاژی همچون استرانسیم Sr ، کلسیم Ca ، باریم Ba ، زیرکنیوم Zr ، آلومینیوم Al می باشند. علاوه بر این عناصر خاکی نادر و غیره با نام های تجاری مختلف از قبیل Alinoc ، Barinoc ،Zircinoc ، Foundrisil ، Superseed و غیره در سراسر جهان تهیه می شوند. از میان امام جوانه زا های شناخته شده دونوع متداول در صنایع ریخته گری مورد مصرف قرار گرفته که عبارتند از
جوانه زا سوپرسید
جوانه زا سوپرسید یکی از انواع جوانه زا ریخته گری می باشد که حاوی مقادیری استرانسیوم ، سیلیس و مقدار کمی کلسیم و آلومینیوم می باشد. این جوانه زا در دو سایز 0.2 تا 0.6 و 2 تا 6 میلیمتر تولید می شود. و یکی از عمومی ترین و بهترین انواع جوانه زا می باشد. این محصول قالبا برای قطعات چدنی داکتیل با قابلیت تبرید بالا کاربرد دارد که با افزایش قابلیت جوانه زایی گرافیت، باعث حذف کاربیدها و در نتیجه بهبود قابلیت ماشین کاری در قطعات چدنی می شود. این جوانه زا برای کلیه قطعات چدنی قابل مصرف بوده و به دلیل ویژگی ها آن مصرف سرانه جهانی آن افزایش پیدا کرده است. نیاز این محصول در کشور ما از طریق واردات و عموما از چین تامین می شود.
جوانه زا زیرسینوک
جوانه زا زیرسینوک یا زیرکونیوم دار باعث ورقه ای شدن گرافیت و همچنین تغییر در ساختار بلورهای فلز می گردد.
البته این کار با اضافه کردن موادی مانند باریم ،زیرکونیوم و استرانسیم به فروسیلیس ریز انجام می پذیرد . اضافه کردن زیرسینوک به مذاب باعث می شود که فرایند انجماد در تمامی سطوح به صورت یکنواخت انجام شود و دانه های ریزتری شکل بگیرد و در نتیجه سختی و چقرمگی را افزایش می دهد. زیرسینوک عموما برای فولاد و چدن خاکستری استفاده می شود.
این محصول عموما در دو اندازه 0.2-0.7 میلیمتر و 6 – 2 میلیمتر عرضه می شود.
مزایای جوانه زایی در فلزات آهنی(چدن –فولاد)
جوانه زا بایستی دور از رطوبت و هوای آزاد باشد تاثیر خود را از دست ندهد لذا این محصول صرفا در بشکه در بسته تحویل و برای مقادیر کم محدودیت زمانی در استفاده وجود دارد .
شرکت سایا ذوب کیمیا آماده عرضه مرغوبترین انواع جوانه زا به شما عزیزان میباشد .
